— हरि गोपाल प्रधान

काठमाडौं । प्रकृतिले नेपाललाई धेरै कुरा दिएको छ । नेपालीमा इच्छाशक्ति भयो र दूरदृष्टि राखियो, त्यसमा विज्ञान र प्रविधिलाई जोडियो र अलिकति आर्थिक लगानी पनि गरियो भने प्रकृतिका त्यस्ता उपहारहरूको उपयोग गरेमा नेपालको विकास नहुने कुनै शङ्का छैन । यसको प्रत्यक्ष उदाहरण हो चन्द्रागिरिकेबलकार । चन्द्रागिरि र केबलकार अहिले काठमाडौँ उपत्यकामा सर्वाधिक लोकप्रिय पर्यटनस्थल बनिसकेको छ ।

१२ वर्षअघि परिकल्पना गरिएको चन्द्रागिरिकेबलकारको परियोजना भूकम्प र नाकाबन्दीजस्ता अवरोध हुँदाहुँदै पनि अघि बढेको थियो । त्यही परिकल्पनालाई सार्थकता दिने क्रममा पत्थरजस्तो डाँडोलाई मिहिनेत र सीप लगाएर अहिले आकर्षक पर्यटकीय गन्तव्य बनाइएको छ ।

२०६६ सालमा केबलकार निर्माण गर्न प्रारम्भ गरिएको थियो । अनौपचारिक रूपमा केबलकार चल्न थालेको ७ महिना हालसम्मको अवधिमा धेरै व्यक्तिले केबलकार चढिसकेका छन् । यसबाट यो केबलकार कति लोकप्रिय र आकर्षक छ भन्ने देखिन्छ ।

यहाँ केबलकारको बेस स्टेसनमा रेस्टुरेन्ट र ब्रान्डेड पसल पनि छन् भने २५५० मिटर उचाइ रहेको टप स्टेसनदेखि माथि भालेश्वर महादेव मन्दिर, बहुउपयोगी हल, रेस्टुरेन्ट, घोडाचढी, बालबालिकाका लागि उद्यान र भ्यु टावर आदि पनि रहेका छन् । केबलकार बाहेक चन्द्रागिरिमा लुकेको प्राकृतिक सौन्दर्यलाई अनुभव गर्ने अर्को कुनै वैकल्पिक माध्यम अहिलेसम्म देखिएको छैन । थानकोटको गोदामदेखि केबलकार चढेर ९ मिनेटको अवधिमा डाँडाको टुप्पोमा पुग्न सकिन्छ र त्यहाँबाट काठमाडौँ सहरको सौन्दर्य हेर्न सकिन्छ ।

त्यहाँ क्याफे फाउन्टेन छ । बिहानको खाजा, दिउँसोको खाना अथवा रातिको भोजनका लागि चाहिने सम्पूर्ण परिकारहरू पस्कने क्याफे फाउन्टेन छ । समुद्रको सतहदेखि २५५० मिटर अग्लो ठाउँमा निर्मित भ्यु टावरबाट अन्नपूर्णा शृङ्खलादेखि सगरमाथासम्मका साथै उपत्यकाका विभिन्न सहरहरूको अवलोकन गर्न सकिन्छ ।
चन्द्रागिरिको उचाइमा अवस्थित भालेश्वर महादेवको मन्दिर सुन्दर कलाकृतिको उत्कृष्ट नमुना हुनेछ । यसै ठाउँबाट बडामहाराजाधिराज पृथ्वीनारायण शाहले भालेश्वर शिवको दर्शन गरेर नेपाल एकीकरणको क्रममा उपत्यकामा आक्रमण गरेका थिए ।

चन्द्रागिरिडाँडामा पुगेपछि त्यहाँ रहेका ब्रान्डेड पसलहरू त्यस ठाउँको थप आकर्षण रहेछन् भन्न करै लाग्छ । आनन्दका साथ मन पराएका विभिन्न सामाननहरू र उपहारहरू त्यहाँ किन्न सकिन्छ । सहरको कोलाहलदेखि टाढा चन्द्रागिरिको उचाइमा पुगेर विभिन्न पेय पदार्थहरूको मजा लिनुमा पनि बेग्लै आनन्द छ । बालबच्चाहरूका लागि खेल्ने निःशुल्क उद्यान पनि चन्द्रागिरिको अर्को एउटा विशेषता हो । चन्द्रागिरिको मनोरम वातावरणमा बैठक, सभा आदिको आयोजना गरिनु आफैँमा अत्यन्तै आकर्षक घटना हुन सक्छ । साना–साना व्यावसायिक बैठकदेखि ठूला–ठूला सभाहरूसमेत गर्न सकिने अवस्था चन्द्रागिरिसभाकक्षको विशेषता हो । त्यहाँ रहेका अनुभवी र दक्ष कर्मचारीहरूद्वारा बैठक सञ्चालन गर्न सेवा प्रदान गर्ने गरिन्छ ।

चन्द्रागिरिनगरपालिका, फाखेल गाविस र मकवानपुर जिल्लाको चित्लाङ गाउँको सिमानासँग जोडिएको यस परियोजनाभित्र रिसोर्ट पनि निर्माण हुँदैछ । वातावरणमैत्री भनिएको यो परियोजना अपाङ्गमैत्री पनि रहेको छ । बेस स्टेसनदेखि सबैभन्दा उचाइमा रहेको भ्यु टावरसम्म ह्विलचेयर पनि लैजान सकिन्छ । टावरबाट पूर्वमा सगरमाथादेखि पश्चिममा कान्जिरोवा हिमालसम्मका हिमदृश्यहरू देख्न सकिन्छ ।

केबलकारको कूल लम्बाइ २४६० मिटर रहेको छ । केबरकारको मार्गमा ११ वटा टावर छन् । यी टावरमा बाँधिएका फलामे लट्ठामा ३८ वटा यात्रु बोक्ने र ३ वटा सामान ढुवानी गर्ने ४१ वटा गोन्डाला जोडिएका छन् । प्रतिघन्टा १ हजार यात्रु क्षमता भएको केबलकारमा ९ देखि १४ मिनेटको अवधिमा एउटा स्टेसनबाट अर्को स्टेसनसम्म पुगिन्छ । चट्याङ पर्दा र तीव्र गतिमा हावाहुरी चल्दा यसको गति कम हुने वा आफैँ रोकिने सेन्सर प्रविधि यसमा जोडिएको छ ।

धार्मिक, ऐतिहासिक र प्राकृतिक स्थानमा सञ्चालनमा ल्याएको केबलकार परियोजनाअन्तर्गत थानकोट चेकपोस्टदेखि १३ सय मिटर दक्षिण–पश्चिममा रहेको केबलकारको बेस स्टेसन १ सय २० रोपनीमा फैलिएको छ । यो जग्गा चन्द्रागिरिहिल्स लिमिटेडको स्वामित्वमा रहेको छ । यस संस्थाले सरकारबाट थप ३६ हेक्टर जग्गा ४० वर्षसम्मका लागि भाडामा लिएको छ । केबलकार परियोजनाको पूर्वाधार निर्माणको जिम्मा चारवटा नेपाली निर्माण व्यवसायीले लिएका थिए र कामचाहिँ २ वर्षअघि थालिएको थियो । चन्द्रागिरि केबलकारले नेपालको निजी क्षेत्रले नयाँ उचाइ हासिल गरेको छ ।