
-डा.रिता श्रेष्ठ
वरिष्ठ चर्म तथा यौनरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । चायाले नसताइएका मानिस बिरलै होलान् । चाया प्रायः टाउकोको छालामा देखिने वाक्क, दिक्क लाग्दो र सजिलै छुटकारा नपाइने चर्म रोग हो । चाया महिलाभन्दा पुरुषलाई बढी हुने गर्छ ।
चाया पर्नुको खास कारणबारे अझै यकिन भने हुन सकेको छैन । तर, चाया हटाउन मान्छेले अनेक उपाय लगाउँछ । जसले जे सल्लाह दियो त्यही मानेर थरिथरिका स्याम्पु र घरेलु उपचार गरिरहेकै हुन्छ ।
तर, चाया पनि एक किसिमको रोग भएकाले चिकित्सकको सल्लाह लिएर उपचार गर्नु फाइदाजनक हुन सक्छ । हाम्रो टाउकोमा छाला मर्ने र नयाँ पैदा हुने क्रम निरन्तर चलिरहन्छ ।
यसरी टाउकोमा छाला मर्ने र नयाँ पैदा हुने क्रम चलिरहँदा टाउकोमा सेता, मसिना, फुस्रा दागहरू, धुलो देखिन थाल्छन् । यसैलाई हामी चाया भन्छौँ । गर्मी मौसमको तुलनामा जाडोमा चायाको समस्या बढी हुन्छ ।
चाया पर्ने कारण
कपालमा तेल धेरै हुँदा पनि चाया पर्छ । फंगसको कारण, हर्मोनमा हुने परिवर्तन, वंशाणुगत कारण, लामो समयसम्म ननुहाउनुले पनि चाया पर्छ ।
यस्तै घाममा धेरै बस्दा, टाउकोमा धेरै पसिना आउने भएमा, टाउकोलाई गुम्स्याएर राख्दा, चाया परेको व्यक्तिको कपाल कोर्ने ब्रस तथा काईंयो प्रयोग गर्दा पनि चाया पर्छ । अरुले प्रयोग गरेको टावेल प्रयोग गर्दा पनि चाया पर्छ ।
कपालमा विभिन्न रसायन तथा विद्युतीय उपकरणको अत्यधिक प्रयोग गर्दा पनि चाया पर्छ । चिसो मौसम, लामो समयदेखिको तनाव, थकान र चिन्ताले पनि चाया पर्ने हुन्छ ।
कस्तो अवस्थामा डाक्टरलाई देखाउने ?
चायाका कारण टाउकोमा घाउ बन्ने समस्या हुन्छ । यस्तै धेरै चिलाउँदा पनि समस्या हुन्छ । टाउकोमा केही भागको छाला खुइलिन थाल्दा पनि तुरुन्तै डाक्टरलाई देखाउनु पर्छ ।
कपाल निरन्तर धेरै मात्रामा झर्न थाल्यो भने छाला रोग विशेषज्ञलाई देखाउनुपर्छ । यसरी जाँच गराउँदा त्यसको अवस्था, गहिरो प्रभाव तथा कुन किसीमको उपचार गर्ने भनेर सहज हुन्छ । अन्यथा धेरै सकस हुन्छ ।
बच्ने उपाय के के हुन् ?
– टाउको कम्तिमा हप्तामा तीन पटक नुहाउने ।
– नुहाउनुभन्दा पहिला तेल लगाउने ।
– धेरै घाममा खाली टाउको नबस्ने ।
– सुख्खा हुन नदिन नुहाएपछि नरिवलको तेल वा सेरम लगाउने ।
– धेरै चाया परेको छ भने दिनदिनै नुहाउने ।
– राम्रो खालको स्याम्पुको प्रयोग गर्ने, धेरै स्याम्पु परिवर्तन नगर्ने ।
– सेल्सन, किटेकोनाजोल स्याम्पुको प्रयोग गर्ने ।
काठमाडौं चावहिलस्थित ॐ हस्पिटल एण्ड रिसर्च सेन्टरमा कार्यरत डा. रिता श्रेष्ठसँग सफल नेपालकालागि दुर्गा कुसुमले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश।
Sudina Shrestha
प्रकाशित: ३ पुष २०८१, बुधबार ०९:१६
कवि युबराज अधिकारीको ‘युद्ध, युद्ध नै हुन्छ ‘ कविता कृतिको लोकार्पण सम्पन्न

दैलेखको जलजलेमा मिथेन ग्यासको विशाल भण्डारण भएको पुष्टि

थई प्रधानमन्त्रीको पद धरापमा

लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जमा फोहोर व्यवस्थापन गर्ने दिगो तरिका

Rabi Lamichhane calls for constitution rewrite and end to federalism

बाढीले दाङमा बीच टापुमा फसेकी बालिकाको उद्धार
