काठमाडौँ । बलिवुड अभिनेत्री शेफाली जरीवालाको ४२ वर्षको उमेरमा अचानक मृत्यु हुनुको कारण अझै थाहा हुन सकेको छैन । उनको मृत्युको अनुसन्धान गरिरहेका केही प्रहरी अधिकारीहरूले शेफालीले धेरै औषधिहरू सेवन गरिरहेको बताएका छन् । सम्भवतः खाली पेटमा यी औषधिहरू सेवन गरेको कारणले गर्दा उनको रक्तचाप अचानक घटेको बताएका छन् ।

भारतीय समाचार एजेन्सी पीटीआईले एक प्रहरी अधिकारीलाई उद्धृत गर्दै भनेको छ, जुन २७ को दिउँसो शेफालीले एउटा सुई लगाइन्, जुन सम्भवतः बुढ्यौलीविरुद्धको सुई थियो । प्रहरी अधिकारीले भनेका छन्- ‘उनको रक्तचाप द्रुत गतिमा घट्यो र उनी काम्न थालिन् । यसपछि परिवारले उनलाई अस्पताल लगे ।’

जुन २७ को राति शेफाली जरीवाललाई अन्धेरीको बेलेभ्यू मल्टीस्पेशलिटी अस्पताल लगिएको थियो, जहाँ डाक्टरहरूले उनलाई मृत घोषित गरे । राति १ बजे प्रहरीलाई यसबारे जानकारी गराइएको थियो र त्यसपछि उनको शव पोस्टमार्टमको लागि कूपर अस्पताल पठाइएको थियो ।

प्रहरीका अनुसार, ‘अम्बोली प्रहरीले अहिलेसम्म १० जनाको बयान रेकर्ड गरेको छ, जसमा शेफालीका श्रीमान, आमाबाबु र घरमा काम गर्ने कामदार पनि समावेश छन् । त्यतिबेला उनीहरू सबै घरमै थिए । तर, अहिलेसम्म कुनै शंकास्पद कुरा फेला परेको छैन । अनुसन्धानको क्रममा, प्रहरीको टोली फोरेन्सिक विशेषज्ञहरूसँग उनीहरूको घरमा गयो र धेरै चीजहरूको नमूना सङ्कलन गर्यो । यसमा शेफालीको औषधि र इंजेक्शनहरू पनि समावेश छन् ।’

शेफाली जरीवालाको मृत्युपछि, उमेरसँग सम्बन्धित शारीरिक परिवर्तनहरूलाई रोक्ने एन्टी-एजिंग उपचारसँग कस्ता जोखिमहरू सम्बन्धित छन् भन्ने बारेमा तिब्र बहस शुरु भएको छ ।

शेफाली जरीवालाको मृत्युपछि, अभिनेत्री मल्लिका शेरावतले इन्स्टाग्राममा एउटा भिडियो सेयर गरिन् र आफ्ना फ्यानहरूलाई ‘स्वस्थ जीवनशैली’ अपनाउन सल्लाह दिइन् ।

यसैबीच, एक अन्तर्वार्तामा, अभिनेत्री करीना कपूरले पनि भनिन्- ‘म बोटोक्सको विरुद्धमा छु ।’ यद्यपि, उनी बढ्दो उमेरसँगै अभिनेत्रीहरूका लागि बढ्दो चुनौतीहरूको बारेमा मात्र छलफल गरिरहेकी थिइन् र उनलाई सोधिएको थियो कि के उनी पनि चाउरीपना र बुढ्यौलीबाट डराउँछिन् । यसबारे करिनाले भनिन्, ‘म बोटोक्सको विरुद्धमा छु, हो म आफ्नो हेरचाह गर्ने पक्षमा छु, जसको अर्थ स्वस्थ रहनु, राम्रो महसुस गर्नु र प्राकृतिक उपचार हो । यो आफ्नो र आफ्नो प्रतिभाको संरक्षण गर्ने बारेमा पनि हो किनभने यो मेरो हतियार हो । यसको अर्थ तपाईंले बिदा लिनुहुन्छ, परिवार र साथीहरूसँग समय बिताउनुहुन्छ, सेटमा गर्ने भन्दा फरक कुरा गर्नुहुन्छ र सुई र शल्यक्रियामा संलग्न हुनुहुन्न ।’

यद्यपि, यी दुवै अभिनेत्रीहरूले आफ्नो बयानमा शेफाली जरीवालाको उल्लेख गरिएको छैनन्, तर उनको मृत्युपछि यी दुई अभिनेत्रीहरूको बयानलाई यसैसँग जोडिएको छ ।

एन्टी एजिङ उपचार के हो ?

हाम्रो उमेर बढ्दै जाँदा, अनुहारमा फाइन लाइनहरू, चाउरीपनाहरू पनि देखा पर्न थाल्छन्, अनुहारको छाला पनि बिस्तारै चाउरी पर्न थाल्छ । तर यसलाई रोक्नको लागि, आजकल कस्मेटिक सर्जरी, इन्जेक्टेबल फिलर, बोटोक्स आदिको चलन बढेको छ । केही औषधिहरू वा औषधि र यौगिकहरूको संयोजनले एन्टी-एजिंग उपचार गरिन्छ, जसले बुढ्यौलीको प्रभावलाई कम गर्न मद्दत गर्दछ ।

यी मध्ये सबैभन्दा लोकप्रिय बोटोक्स हो, जुन एक शक्तिशाली इंजेक्शन हो, जसले हाम्रो मांसपेशीहरूलाई धेरै सानो क्षेत्रमा आराम दिन्छ । बोटोक्सलाई आँखा वरिपरि निधारको रेखा वा रेखाहरू, नाक वरिपरि रेखाहरू कम गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

२० वर्षअघि अमेरिकाको खाद्य र औषधि प्रशासन (एफडीए) ले कस्मेटिक प्रक्रियाहरूमा यसको प्रयोगलाई अनुमोदन गरेको थियो । कस्मेटिक सर्जनका अनुसार डर्मल फिलरहरू छाला भित्र दिइने इंजेक्शनहरू हुन् । यी त्यही पदार्थबाट बनेका हुन्छन् जसबाट हाम्रो छालाका कोषहरू बन्छन् । छालामा कोलाजेन उमेरसँगै घट्न थाल्छ, तर फिलरहरूको मद्दतले कोलाजेन फिर्ता राखिन्छ र अनुहार जवान देखिन थाल्छ । धेरै मानिसहरूले एन्टी-एजिंगको लागि ग्लुटाथियोन इंजेक्शनहरू पनि प्रयोग गर्छन् । यो एक एन्टिअक्सिडेन्ट हो जसले हाम्रो शरीरको कोषहरूलाई हुने क्षतिलाई रोक्न मद्दत गर्दछ । ग्लुटाथियोन प्रायः नसामा दिइने सुई र ट्याब्लेटहरू मार्फत लिइन्छ ।

हाम्रो शरीरमा ग्लुटाथियोन पहिले नै उपस्थित हुन्छ । तर उमेर बढ्दै जाँदा शरीरले ग्लुटाथियोनको उत्पादन घटाउँछ । त्यसैले, यो बाहिरबाट लिइन्छ । ग्लुटाथियोन लिने मानिसहरूको छालाको रंगमा केही सुधार हुन्छ भन्ने पनि विश्वास गरिन्छ । यदि नसामा दिइने ग्लुटाथियोन लिइयो भने, यसको नतिजा अझ राम्रो मानिन्छ । तर यसको साइड इफेक्ट पनि छ । यो एफडीएद्वारा अनुमोदित भने छैन ।

यो उपचार कति सुरक्षित छ ?

के यी फिलर वा ग्लुटाथियोन इंजेक्शनहरू यति खतरनाक हुन सक्छन्, यसले कसैको ज्यान लिन सक्छ ?

द इन्डियन एक्सप्रेससँग कुरा गर्दै, दिल्लीको सर गंगा राम अस्पतालको छाला विज्ञान विभागका अध्यक्ष डा. ऋषि पराशर भन्छन्- केही अपवादहरू बाहेक, यस्ता इंजेक्शनहरू अहिलेसम्म सुरक्षित साबित भएका छन् । तर सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा के छन् भने, तिनीहरू छाला विशेषज्ञको निरीक्षणमा लिनुपर्छ ।

बोटोक्सको जोखिमको बारेमा छलफल अप्रिल २०२४ मा तीव्र भयो, जब अमेरिकी रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम केन्द्र (सीडीसी) ले २५ देखि ५९ वर्ष उमेरका २२ महिलाहरूमा बोटोक्सको हानिकारक प्रतिक्रियाहरू देखिएको चेतावनी जारी गर्‍यो । यी मध्ये ११ जनालाई अस्पताल भर्ना गर्नुपर्‍यो र छ जनालाई यस्तो अवस्था भएको पाइएको थियो, जहाँ बोटोक्स मार्फत दिइएको विषाक्त पदार्थ स्नायु प्रणालीमा फैलिएको थियो ।

यो प्रमाणित भएको छ, यी सबै महिलाहरूले स्वास्थ्य सेवा केन्द्रहरू पनि नभएका ठाउँहरूमा बिना इजाजतपत्र वा अप्रशिक्षित मानिसहरूबाट इंजेक्शन लिएका थिए ।

एफडीएले ग्लुटाथियोनलाई अनुमोदन गरेन किनभने यसको केही साइड इफेक्टहरू देखिएको थियो । केही बिरामीहरू यस कारणले गर्दा एनाफिलेक्सिसबाट पीडित हुन सक्छन्, इन्जेक्टेबल औषधिहरूले स्टीवन जोनसन जस्ता रोगहरू निम्त्याउन सक्छन् । यी औषधि प्रतिक्रियाहरूबाट उत्पन्न हुने अवस्थाहरू हुन्, जसमा मृत्युको सम्भावना हुन्छ । यद्यपि, यो धेरै दुर्लभ छ । छालालाई हल्का बनाउन वा छालालाई गोरो बनाउन यी औषधिहरू प्रयोग गर्ने मानिसहरूलाई यसले त्यतिबेलासम्म मात्र असर गर्छ जबसम्म उनीहरूले यो लिइरहेका हुन्छन्। यसको प्रभाव सधैंभरि रहँदैन ।

तपाईं कति औषधि लिइरहनुभएको छ, तपाईंले यो लिनुपर्छ कि पर्दैन भन्ने कुरा जान्न धेरै महत्त्वपूर्ण हुने चिकित्सकहरुले बताएका छन् । के तपाईंलाई यी औषधिहरूले बढाउन सक्ने कुनै समस्या छ ? यी सबैको लागि, राम्रो छाला विशेषज्ञको सल्लाह आवश्यक छ । यो (औषधि) ले हृदयघात गराउन सक्दैन । तर कहिलेकाहीँ, बढी मात्रा लिँदा कलेजो र मिर्गौलामा असर पर्न सक्छ । यसका यस्ता अप्रत्यक्ष प्रभावहरू हुन्छन् । त्यसैले, यो उपचार एक विशेषज्ञद्वारा गर्नु महत्त्वपूर्ण छ जसलाई कुन मांसपेशीमा सुई लगाउने र कति मात्रामा सुई लगाउने भन्ने थाहा छ ।